ලිපියේ අරමුණ මහ බැංකු කාර්යයන් පිළිබඳ ව බොහෝ දෙනා විසින් විවිධාකාර සංකල්පීය අදහස් ඉදිරිපත් කෙරේ. මුදල් මුද්‍රණය ද ඉන් එකකි. සමහරුන්ට අනුව මුදල් මුද්‍රණය යනු මහ බැංකුවල දේව කාර්යයකි. එහෙත්, ඇමෙරිකානු මහ බැංකු අධිපති විසින් පසු ගිය 14 දින පැවති දේශනයක දී ඇමෙරිකානු මහ බැංකුව විසින් මෑත කාලයේ දී එරට ආර්ථික සහ මූල්‍ය අස්ථායිතාවයන් නිරාකරණය සඳහා මුදල් මුද්‍රණය භාවිතා කළ ආකාරය සරල බසින් ඉදිරිපත් කරන ලදි. එම දේශනයේ පිටපත සහ වීඩියෝව මෙහි ඇතුළත් කොට ඇත.  (දේශන පිටපත)   (වීඩියෝව) මෙම ලිපියේ අරමුණ එම දේශනයේ සාරාංශයක් දැක්වීම යි. ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු ලෝකයේ බොහෝ මහ බැංකු විසින් ඇමෙරිකානු මහ බැංකු මුදල් මුද්‍රණ මොඩලය භාවිතා කරන බැවින් අනෙක් මහ බැංකුවල සැබෑ කාර්යයන් හඳුනා ගැනීමට ද මෙම අදහස් වැදගත් වනු ඇත. එසේම, මහජනයාගේ සියළු මුදල් ගනුදෙනු කෙරෙහි මහ බැංකු මුදල් මුද්‍රණ හෝ මුදල් ප්‍රතිපත්ති තීරණයන් විවිධාකාරයෙන් බලපාන බැවින් මෙය පුද්ගල මූල්‍ය සාක්ෂරතාවයට ද ඉතා වැදගත් මාතෘකාවකි. ඊට හේතුව, මුදල් මුද්‍රණය වන ආකාරය නොදැන මුදල් කළමනාකරණය කිරීමේ සාක්ෂරතාවයක් ප්‍රයෝගික නොවීම යි. ඇමෙරිකානු ම...

  ලිපියේ අරමුණ  සහ පසුබිම    ඇමෙරිකානු මහ බැංකුව විසින් ඊයේ දින (2025 සැප්තැම්බර් 17), තම පොලී අනුපාතය 4.00%-4.25% දක්වා 0.25 කින් පහළ හෙළීය. එය, පසුගිය වසර දෙසැම්බර් මස 0.25 කින් පහළ දැමීමෙන් පසු කරන ලද පළමු පහළ දැමීම යි.  පොලී අනුපාතය පහළ දමන ලෙස ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් අඛණ්ඩව මහ බැංකුවට තර්ජනය කළ ද, යෝජිත නව තීරු බදු ප්‍රතිපත්තිය තුළින් ඇමෙරිකාවේ උද්ධමනය ඉහළ යාමේ අවදානම හේතු කොට මහ බැංකුව විසින් පොලී අනුපාතය ස්ථාවරව තබා ගන්නා ලදි. මෙම ලිපියේ අරමුණ වනුයේ, ඇමෙරිකානු මහ බැංකු පොලී අනුපාතය සෙසු ලෝකයට බලපාන ආකාරය පිළිබඳ කෙටි සටහනක් තැබීම යි. එය, අපගේ මුදල් ගනුදෙනු සඳහා පොලී අනුපාතයන් තීරණය වන ආකාරය පිළිබඳ නිසි දැනුමක් මත මුදල් කළමනාකරණය කර ගැනීමට උපකාරී වෙයි.  ඇමෙරිකානු මහ බැංකු පොලී අනුපාතය යනු කුමක් ද? මෙය ඇමෙරිකානු අන්තර් බැංකු එක් දින ණය වෙළෙඳපොළ පොලී අනුපාතය තීරණය වීම සඳහා මහ බැංකුව විසින් දෙන ලද ඉලක්ක යි. ඒ අනුව, නව ඉලක්කය 4.00%-4.25% වෙයි. අන්තර් බැංකු ණය වෙළෙඳපොළෙහි ගනුදෙනු වන්නේ, සංචිත මුදල් ලෙස හැඳින් වෙන මහ බැංකුව විසින් මුද්‍රණය කරන ...

ලිපියේ අරමුණ සහ පසුබිම  පුද්ගල මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය යනු පුද්ගලයකු විසින් තම ජීවන රටාව සහ ඉලක්ක සඳහා ප්‍රතිලාභ-අවදානම් තුලනයක් මත මුදල් කළමනාකරණය කිරීම ලෙස මෙම ලිපි කලාපය සඳහා අර්ථ නිරූපණය කෙරේ. මෙහි පළමු ලිපිය මෙතනින් කියවන්න. (ලිපිය) එබැවින්, රටේ මුදල් ක්‍රමයෙහි හෝ මූල්‍ය පද්ධතියෙහි කුමන ලක්ෂයන්හි, කුමන ප්‍රතිලාභ-අවදානම් මත තම මුදල් ගනුදෙනු කෙරේ ද? යන්න දැනුමක් පුද්ගලයෙකුට අවශ්‍ය ය. බොහෝ පුද්ගලයන් වංචාකාරී තැන්පතු සහ පිරමීඩ ආයෝජනයන්ට හසු වී, තම මුදල් අහිමි කර ගෙන, ජීවන රටාව බිඳ ගන්නේ, එවැනි දැනුමක් නොමැති බැවිනි. එබැවින්, මෙම ලිපියේ අරමුණ වනුයේ, ශ්‍රී ලංකාවෙහි මූල්‍ය පද්ධතියෙහි අඩංගු සංඝටකයන් හෝ ස්ථරයන් සහ ඒවායේ ඇති මූලික පිරමීඩ අවදානම් හඳුන්වා දීම යි. එම දැනුම, මුදල් පිරමීඩයේ කුමන ස්ථරවල අපගේ මුදල් තිබේ ද? එහි ප්‍රතිලාභ-අවදානම් මට්ටම් කුමක් ද?  එම මුදල් ආරක්ෂා කර ගන්නේ කෙසේ ද? යන්න හඳුනා ගැනීමට උපකාරී වෙයි. මුදල් යනු කුමක් ද? මුදල් යනු වටිනාකම මැනීම, වටිනාකම රැස් කිරීම සහ වටිනාකම හුවමාරු කර ගැනීම සඳහා පිළි ගැනෙන ඕනෑම මාධ්‍යයකි. මෙම වටිනාකම ආශ්‍රිත මුදල්වල කාර්යයන් හතරක් දැක්වෙ...

  ලිපියේ අරමුණ මෙම ලිපියේ අරමුණ වනුයේ, පුද්ගල මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය දැනුවත් කිරීමේ ලිපි පෙළකට ආරම්භය ගැනීම යි. මීට පෙර, මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය පිළිබඳ ලිපි කිහිපයක් මෙම බ්ලොග් අඩවියෙන් ඉදිරිපත් කළ ද, ඒවා විෂයට ඒකාබද්ධ නොවූ විසිරුණු ලිපි වෙයි. එබැවින්, මෙම නව ලිපි පෙළ මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය පිළිබඳ අර්ථ නිරූපනයක් මත ඒකාබද්ධ කොට, ඉදිරිපත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.  එහෙත්, නූතන මුදල් හෝ මූල්‍ය ගනුදෙනුවල දියුණුව සහ සංකීර්ණතාවය තුළ මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය ලෙස ඕනෑ තරම් ලිපි පළ කළ හැකිය. එම ලිපි, බැංකු මුදල් ගනුදෙනුවල සිට රාජ්‍ය සුරැකුම්පත්, පෞද්ගලික සුරැකුම්පත්, කොටස්, මූල්‍ය ව්‍යුත්පන්න සහ ක්‍රිප්ටෝ මුදල් දක්වා විශාල පරාසයක මුදල් ගනුදෙනු ආශ්‍රිතව සැකසිය හැකිය. එහෙත්, සාමාන්‍ය කුටුම්බයක ක්‍රියා කරන පුද්ගලයන්ගේ මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට අවශ්‍ය මූල්‍ය දැනුම සැපයීමට, එවැනි පුළුල් පරාසයක මූල්‍ය විෂය කරුනු අවශ්‍ය නොවේ. මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවයේ පසුබිම   ජනගහනයේ භාෂා සාක්‍ෂරතාවය ලෙස ජන සංගණනවල දී ඇස්තමේන්තු කරනුයේ, පුවත්පතක හෝ මූලික භාෂා පෙළ පොතක කෙටි වැකියක් කියවීමට සහ ලිවීමට හැකි පුද්...

ලිපියේ අරමුණ සහ පසුබිම  මෙම ලිපියේ අරමුණ මේ දිනවල ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් එරට ස්වාධීන මහ බැංකුව පුනරුත්ථාපනය කිරීමට ක්‍රියා කරන ආකාරය දැක්වීම යි. එය, ඔහු විසින් සමස්ත ෆෙඩරල් රජය රැඩිකල් ලෙස පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ ක්‍රියාවලියෙහි එක් පියවරකි.  එහි අරමුණ රාජ්‍ය පරිමාව, දුෂණය සහ නාස්තිය අඩු කොට, ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා වෙළෙඳපොළ ක්‍රමයට වඩාත් නිදහසක් සැපයීම යි. ඔහුගේ තීරුබදු යුද්ධය මගින් එයට හොඳ පදනමක් සපයා ඇත. පසුගිය මාස කිහිපය තුළ ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් රජයේ වත්මන් තීරුබදු මත පදනම් වූ ආර්ථික සංවර්ධන ප්‍රතිපත්තියට අනුකූල වන ලෙස පොලී අනුපාතය පහළ හෙළන ලෙසට ඇමෙරිකානු මහ බැංකුවෙන් ඉල්ලා සිටින ලදි. ඒ සඳහා ඇමෙරිකානු මහ බැංකු සභාපති සමඟ නිල රැස්වීමක් ද පවත්වන ලදි. ඊට මහ බැංකුව දක්වන විරෝධය හේතු කොට, ට්‍රම්ප් විසින් මහ බැංකු සභාපති මාධ්‍යය හරහා නිර්දය ලෙස විවේචනය කිරීමත්, ඔහුට තනතුරෙන් ඉල්ලා අස්වන ලෙස බල කිරීමත්, එසේ නොවේ නම්, ඉන් ඉවත් කිරීමට ඇති නෛතික හැකියාව සෙවීමත් පිළිබඳ ව පුවත් මේ දිනවල මාධ්‍යය පිරී පවතී. මහ බැංකුවේ අත්තනෝමතික නිලධාරී වාදය, ප්‍රතිපත්ති ක්‍රමවේ...