ලිපියේ අරමුණ මෙම ලිපියේ අරමුණ වනුයේ, පුද්ගල මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය දැනුවත් කිරීමේ ලිපි පෙළකට ආරම්භය ගැනීම යි. මීට පෙර, මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය පිළිබඳ ලිපි කිහිපයක් මෙම බ්ලොග් අඩවියෙන් ඉදිරිපත් කළ ද, ඒවා විෂයට ඒකාබද්ධ නොවූ විසිරුණු ලිපි වෙයි. එබැවින්, මෙම නව ලිපි පෙළ මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය පිළිබඳ අර්ථ නිරූපනයක් මත ඒකාබද්ධ කොට, ඉදිරිපත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.  එහෙත්, නූතන මුදල් හෝ මූල්‍ය ගනුදෙනුවල දියුණුව සහ සංකීර්ණතාවය තුළ මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය ලෙස ඕනෑ තරම් ලිපි පළ කළ හැකිය. එම ලිපි, බැංකු මුදල් ගනුදෙනුවල සිට රාජ්‍ය සුරැකුම්පත්, පෞද්ගලික සුරැකුම්පත්, කොටස්, මූල්‍ය ව්‍යුත්පන්න සහ ක්‍රිප්ටෝ මුදල් දක්වා විශාල පරාසයක මුදල් ගනුදෙනු ආශ්‍රිතව සැකසිය හැකිය. එහෙත්, සාමාන්‍ය කුටුම්බයක ක්‍රියා කරන පුද්ගලයන්ගේ මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට අවශ්‍ය මූල්‍ය දැනුම සැපයීමට, එවැනි පුළුල් පරාසයක මූල්‍ය විෂය කරුනු අවශ්‍ය නොවේ. මූල්‍ය සාක්‍ෂරතාවයේ පසුබිම   ජනගහනයේ භාෂා සාක්‍ෂරතාවය ලෙස ජන සංගණනවල දී ඇස්තමේන්තු කරනුයේ, පුවත්පතක හෝ මූලික භාෂා පෙළ පොතක කෙටි වැකියක් කියවීමට සහ ලිවීමට හැකි පුද්...

ලිපියේ අරමුණ සහ පසුබිම  මෙම ලිපියේ අරමුණ මේ දිනවල ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් එරට ස්වාධීන මහ බැංකුව පුනරුත්ථාපනය කිරීමට ක්‍රියා කරන ආකාරය දැක්වීම යි. එය, ඔහු විසින් සමස්ත ෆෙඩරල් රජය රැඩිකල් ලෙස පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ ක්‍රියාවලියෙහි එක් පියවරකි.  එහි අරමුණ රාජ්‍ය පරිමාව, දුෂණය සහ නාස්තිය අඩු කොට, ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා වෙළෙඳපොළ ක්‍රමයට වඩාත් නිදහසක් සැපයීම යි. ඔහුගේ තීරුබදු යුද්ධය මගින් එයට හොඳ පදනමක් සපයා ඇත. පසුගිය මාස කිහිපය තුළ ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් රජයේ වත්මන් තීරුබදු මත පදනම් වූ ආර්ථික සංවර්ධන ප්‍රතිපත්තියට අනුකූල වන ලෙස පොලී අනුපාතය පහළ හෙළන ලෙසට ඇමෙරිකානු මහ බැංකුවෙන් ඉල්ලා සිටින ලදි. ඒ සඳහා ඇමෙරිකානු මහ බැංකු සභාපති සමඟ නිල රැස්වීමක් ද පවත්වන ලදි. ඊට මහ බැංකුව දක්වන විරෝධය හේතු කොට, ට්‍රම්ප් විසින් මහ බැංකු සභාපති මාධ්‍යය හරහා නිර්දය ලෙස විවේචනය කිරීමත්, ඔහුට තනතුරෙන් ඉල්ලා අස්වන ලෙස බල කිරීමත්, එසේ නොවේ නම්, ඉන් ඉවත් කිරීමට ඇති නෛතික හැකියාව සෙවීමත් පිළිබඳ ව පුවත් මේ දිනවල මාධ්‍යය පිරී පවතී. මහ බැංකුවේ අත්තනෝමතික නිලධාරී වාදය, ප්‍රතිපත්ති ක්‍රමවේ...

ලිපියේ අරමුණ සහ පසුබිම  පසුගිය දිනක රාජ්‍ය මුදල් කාරක සභාව විසින් වාහන ආනයනය කිරීමේ දී ණයවර ලිපි විවෘත කිරීමේ ක්‍රමවේදය පිළිබඳ ව පැවති පරීක්ෂණයක වීඩියෝවක් මාධ්‍යයේ පළ විය.  (එම වීඩියෝව මෙතනින් නරඹන්න) . එය, ආනයන සහ අපනයන පාලක විසින් 2013 දී නිකුත් කරන ලද ගැසට් පත්‍රයක් ආශ්‍රිත ගැටළුවක් විය. එය, රාජ්‍ය ආයතන විසින් මහජන සේවාවන් සැපයීමේ දී අනුගමනය කෙරෙන පදනම් විරහිත ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ එක් නිදසුනකි. මේ දිනවල රාජ්‍ය ආයතන සහ නිලධාරීන්ගේ මෙවැනි දුර්වල හෝ දුෂිත කාර්ය සාදනය පිළිබඳ ව දේශපාලනික රාජ්‍ය නියෝජිතයන් විසින් විවිධාකාර චෝදනාවන් ඉදිරිපත් කිරීම සුලබ දසුනක් වී ඇත.  එබැවින්, මෙම ලිපියේ අරමුණ වනුයේ, එම වීඩියෝවේ අඩංගු කරුනු පදනම් කර ගෙන, ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින රාජ්‍ය ආයතන සහ නිලධාරී පද්ධතියෙහි ගැඹුරු ව්‍යුහයත්, නව ප්‍රතිපත්තිවලට ඉන් ඇති කෙරෙන බාධකයත් පිළිබඳ ව කෙටි සටහනක් තැබීම යි. එහෙත්, එහි හේතුඵල විග්‍රහයක් සඳහා ගැඹුරු පර්යේෂණයක් අවශ්‍ය වෙයි. ගෝලීය රාජ්‍ය තත්ත්වය  මෙම ගැඹුරු රාජ්‍ය නිලධාරී සහ ආයතනික ව්‍යුහය ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් නොව, සංවර්ධිත ධනවාදී සහ නිදහස් වෙළෙඳපොළ ...

  ලිපියේ පසුබිම සහ අරමුණ  පසුගිය ජුනි 30 දින පාර්ලිමේන්තු විශේෂ හමුවක දී, 2024 රාජ්‍ය මූල්‍ය කළමනාකරන පනත යටතේ පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් වූ රාජ්‍ය මූල්‍ය ක්‍රමෝපාය ප්‍රකාශය (Fiscal Strategy Statement) විවාදයට ගැනින. එම ප්‍රකාශය, මෙම පනතේ 11(3) වගන්තිය යටතේ මුදල් ඇමති විසින් පාර්ලිමේන්තුව වෙත කරනු ලැබූ නිවේදනයකි. එබැවින්, එය කඩිමුඩියේ විවාද කිරීමේ අරමුණ අපැහැදිළි ය. පනත ප්‍රකාරව මුදල් අමාත්‍යංශ වෙබ් අඩවියේ ප්‍රසිද්ධ කොට ඇති එම ප්‍රකාශය පිළිබඳ ව කිසිම විමසුමක් කිරීම මෙම ලිපියේ අරමුණ නොවේ. මෙම පනත 2022 ආර්ථික අර්බුදය තුළින් හදිසියේ බිහි වූ ජාතික විරුවන් විසින් ඩොලර් බිලියන 3 ක පමණ IMF ණය මුදල ලබා ගැනීම සඳහා ඉටු කළ කොන්දේසියකි. 2024 ආර්ථික පරිවර්තන පනත සහ 2023 මහ බැංකු පනත ද මෙහි සොහොයුරන් ය. මෙම පනත් තුන එකට ගත් විට, එය හුදෙක් මෙම ජාතික විරුවන් විසින් ජාතික ආර්ථිකය මහ දවල් රාජ්‍ය හස්තයෙන් ඩැහැ ගෙන, IMF ඇතුළු විදේශීය උණුසුම් ඩොලර් ආයෝජක කණ්ඩායමකට පැවරීමකි. එය, 1815 උඩරට ගිවිසුමට නොදෙවෙනි ක්‍රියාවකි. එබැවින්, මෙම ලිපියේ අරමුණ වනුයේ, අදාළ ජාතික විරුවන්ට එම මහජන තනතුරුවලට මාවත සැපයූ රා...

ලිපියේ අරමුණ සහ පසුබිම පසුගිය අප්‍රේල් 02 දින ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොලන්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් ඇමෙරිකාවට ආනයනය කෙරෙන භාණ්ඩ සඳහා නව තීරු බදු ප්‍රතිපත්තියක් එළි දැක්වූ අතර එය ඊයේ (අප්‍රේල් 09) දින සිට ක්‍රියාත්මක වීමට නියමිත විය. එම තීරු බදු ප්‍රතිපත්තිය කොටස් තුනකි. පළමුව, සියළු රටවලට 10% පොදු තීරු බද්දක් පැනවීම. දෙවනුව, රටවලට වෙනස් වූ ප්‍රති තීරු බදු අනුපාතයන් පැනවීම. කාර් ඇතුළු තෝරා ගත් ආනයන සඳහා විශේෂ තීරු බද්දක් පැනවීම. එහෙත්, ඊයේ දින එම තීරු බදු ප්‍රතිපත්තියේ සැලකිය යුතු සංශෝධනයක් කරන ලදි (වීඩියෝව මෙතනින් බලන්න) . පළමුව, චීනයට එරෙහි ප්‍රති තීරු බද්ද 34% සිට 125% දක්වා ඉහළ දැමීම. ඊට හේතුව, චීනය විසින් ඇමෙරිකාවෙන් පළි ගැනීමේ තීරු බදු පැනවීම යි. දෙවනුව, පළි ගැනීමට ඉදිරිපත් නොවූ සියළුම රටවලට පැනවූ ප්‍රති තීරු බදු දින 90 ක් දක්වා කල් දැමීම. එය රටවල් 75 කින් පමණ තීරු බදු සාකච්ඡා සඳහා ලද ඉල්ලීම් සහ ඇමෙරිකානු මුදල් වෙළෙඳපොළවල ඇති වූ හදිසි සමපේක්ෂණ කැළඹීම සැලකිල්ලට ගෙන කරන ලදි. එහෙත්, 10% පොදු තීරු බද්ද ඊයේ සිට ක්‍රියාත්මක විය.  මෙම දින 90 ක කල් දීමට හේතුව ලෙස දක්වා ඇත්තේ, දැනට පනවා ඇති ...